Als je opgroeide in de jaren ’80 en ’90, ken je ze vast nog. Heidi, Tom Sawyer en De Familie Robinsson. Antieke tekenfilmseries waarvan je misschien alleen de intro nog kent. Ze behoren tot de World Masterpiece Theater – een reeks anime series die heel belangrijk is voor anime van vandaag. Wist je dat Hayao Miyazaki, Isao Takahata en zelfs Gundam’s mastermind Yoshiyuki Tomino gewerkt hebben aan deze series?
In 1975 begon Mushi Production – de studio die werd opgericht door Osamu Tezuka, met het produceren van series gebaseerd op Westers kinderliteratuur. Opmerkelijk genoeg, met een serie gebaseerd op een eigen manga: Dororo and Hyakkimaru.
De eerste serie met een Westers kinderboek als basis, is Moomin. De serie gebaseerd op de boeken van Finse auteur Tove Jansson kwam uit in 1969 – 1970. (Juist: latere versies van de Moomin anime series waren te zien op de Nederlandse televisie).
Tijdens de succesvolle uitzending van A Dog of Flanders (1975) – gebaseerd op het boek van Maria Louise Ramé, werd de reeks overgenomen door Nippon Animation. Deze studio maakte veel andere series die in Europa bekend zijn, waaronder Vicky the Viking en Maya de Bij.
In dit blog wil ik vaststellen waarom deze series zo belangrijk zijn voor anime als een medium. Pak er een verse bak thee erbij, want het is een lang stuk leesvoer.
Bekende World Masterpiece Theater series
Voordat ik kan uitleggen waarom World Masterpiece Theater zo belangrijk is, moet je natuurlijk eerst weten over welke series ik het heb. Daarom zijn hier eerst drie voorbeelden. Alle drie tekenfilms die op de Nederlandse televisie zijn geweest, dus je zal ze wel herkennen.
Heidi, het meisje uit de Alpen
Eén van de beroemdste anime uit deze serie is Heidi, Girl of the Alps. Gebaseerd op de roman Heidi van Johanna Spyri. De serie is geregisseerd door Isao Takahata, die later met Hayao Miyazaki Studio Ghibli zou oprichten. De eerste uitzendingen van Heidi waren in Japan van 6 januari tot 29 december 1974. In Nederland vanaf 7 september 1980 en in België in 2010 (alé zeg, waarom zo laat???).
De serie gaat over het vijfjarige weesmeisje Heidi die bij haar tante Dete woont in Zwitserland. Wanneer haar tante vast werk vind in Frankfurt, stuurt ze Heidi naar haar grootvader in de Alpen. ‘Opa Alp’ is nors en ruwharig, waardoor Heidi eerst een beetje bang voor is. Echter, zorgt hij goed voor haar en leert ze veel van hem. Ook leert ze de herdersjongen Peter kennen met wie ze veel tijd doorbrengt.
De avonturen van Tom Sawyer en De Familie Robinson
Van deze series weet bijna niets meer, maar ik weet dat ik ze regelmatig keek. De intro’s herken ik onmiddellijk. De eerste is gebaseerd op het boek van Mark Twain: The Adventures of Tom Sawyer. De serie geregisseerd is door Hiroshi Saito, die ook Alfred J. Kwak regisseerde. Oorspronkelijke uitzendingen waren in 1980. In Nederland was de serie te zien op de EO van 4 oktober 1989 tot 22 november 1990.
De Familie Robinsson was ook een geliefde serie van mij toen ik klein was. Gebaseerd op het boek van Johann David Wyss en geregisseerd door Yoshio Kuroda. Deze serie was op de EO te zien tussen 1985 en 1986. Ongetwijfeld zag je deze series in latere jaren herhaald, want ik ben geboren in 1991.
(Na de intro’s gaat dit blog verder!)
Diversificatie van anime
In de jaren ’70 en ’80 was sciencefiction razend populair. Na Astro Boy kwam de ene na de andere serie met robots en actie in de ruimte. Mobile Suit Gundam, Mazinger en Space Battleship Yamato zijn enkele voorbeelden. Sciencefiction heeft een onlosmakelijke rol in de ontwikkeling van anime door de jaren heen. Het is daardoor heel makkelijk de anime van World Masterpiece Theater over het hoofd te zien. En dat zou niet moeten, want ze zijn minstens zo belangrijk voor de ontwikkeling van anime. World Masterpiece Theater was bijvoorbeeld gericht op een heel andere doelgroep.
Was sciencefiction en mecha anime gericht op jongens (zodat zij later het speelgoed zouden kopen) en liefhebbers van actie, dan was World Master Piece theater voor liefhebbers van alledaagse avonturen en meer realisme. Vooral meisjes (schoolspullen en knuffels kan ook verkocht worden!).
World Masterpiece Theater was niet de enige reeks anime series met deze genres of zelfs adaptaties van Westers literatuur. Maar creëerde ruimte voor meer bedachtzame series.
Startpunt voor toekomstige anime meesters
Veel anime regisseurs die wij goed kennen, begonnen hun carrière hier. Sterker nog! Yoshiyuki Tomino, de bedenker van Gundam, was storyboarder voor veel World Masterpiece Theater series!
Toyoo Ashida maakte de karakter designs voor Heidi en deed de animatie regie voor Moomin. Hij verrichtte veel goed werk voor series zoals Inuyasha, Ulysses 31 en Cyborg 009. Last but not least: hij regisseerde Space Battleship Yamato en Fist of the North Star!
Ook noemenswaardig is Michiru Shimada. Shimada schreef het script van bijvoorbeeld The Adventures of Peter Pan en Little Women II: Jo’s Boys. Ze zou later meer scenario’s schrijven voor onder meer een aantal afleveringen van Shugo Chara!, Rurouni Kenshin, One Piece en meest recent Little Witch Academia. Helaas overleed ze in 2017.
Isao Takahata en Hayao Takahata
De kers op de taart in deze bijzondere collectie van anime series, is natuurlijk het feit dat ook Isao Takahata en Hayao Miyazaki gewerkt hebben aan een aantal. Takahata als regisseur, Miyazaki meestal als layout en scene design. Het duo werkte aan onder andere Heidi, Anne of Green Gables en Moomin.
De serie Anne of Green Gables werd niet alleen geregisseerd door Isao Takahata. De setting en layout van de serie werden gedaan door niemand minder dan Hayao Miyazaki.
Realistische, alledaagse avonturen
Het World Masterpiece Theater was niet alleen een collectie van Westers literatuur dat omgetoverd werd tot anime. De verhalen waren realistischer en, zoals eerder benoemd, hadden alledaagse avonturen. Avontuur en drama zijn vaak de genres. Deze series ontstonden daarnaast in een tijd waarin kinderen in vrede en betere welvaart opgroeien. Volwassenen wilden via deze verhalen hun kinderen eraan herinneren hoe het boeren dagelijkse leven was. Armoede en oorlog zijn soms ook thema’s in WMT series.
Het einde van World Masterpiece Theater
World Masterpiece Theater stopte in 1997 na de flop van Remi, Nobody’s Girl. De serie was een remake van Alleen op de Wereld uit 1978 van Osamu Tezaku (een andere geliefde tekenfilm van de Nederlandse tv).
Tussen 2007 en 2009 kwam WMT kort terug met drie series met onder andere een anime versie van Les Misérables in 2007. Jongens en meisjes waren inmiddels meer geïnteresseerd in Shonen Jump en magische meisjes.
Mooie herinneringen aan prachtige series
Toch hebben wij veel te danken aan World Masterpiece Theater. Onze jeugd, de eerste liefde voor anime en slice-of-life. Waar vind je nog meer verhalen over het dagelijkse leven? Precies! Zonder deze tekenfilms hadden we misschien geen March Comes in Like a Lion of A Place Further than the Universe gehad.
Als je de volgende keer een nieuwe slice-of-life favoriet tegen komt. Denk er dan aan dat het ook dankzij Tom Sawyer en Heidi is!
Anime School
Anime School is een speciale rubriek waarin ik de wereld achter de schermen van mijn favoriete anime ontdek. Hierbij ben ik op zoek naar antwoord op vragen zoals:
Bekijk hier alle Anime School blogs!
Heb je zelf nog vragen over hoe een anime wordt gemaakt? Stel ze hieronder, en ik ga het uitzoeken voor je!
Oef. Dit was een lang blog. Als je het tot deze paragraaf hebt volgehouden: good job! Ik hoop vaker dit soort lange, informatieve blogs te schrijven waarin ik mijn huidige kennis aanvul met meer research. Net als mijn 100 Jaar Anime blogserie van een tijd terug. Voor dit blog heb ik een aantal fijne bronnen gebruikt. Namelijk dit Answerman artikel en onderstaande video. Als je nog wat extra tijd hebt – of je thee is nog niet op, bekijk deze dan ook. Verder geeft Wikipedia een mooi overzicht van alle World Masterpiece Theater series.
